Vadesinden önce pancar alım satımı

Soru:

Ben çiftçiden daha henüz ekilmeden karşılıklı rıza ile yaptığımız pazarlıkla pancarı satın alıyorum. Örneğin, pancarın tonunu 145 TL’ye alıp, yaklaşık 9 ay sonra, hasat zamanı şeker fabrikasına 220 TL’den satıyorum. Bu şekilde yapılan ticaret caiz midir?

Cevap:

Ne kadar ürün çıkacağı bilinmeden, sanki kesin çıkacakmış gibi “senden bu tarladan çıkacak ÅŸu kadar ton ürünü ÅŸu fiyattan satın aldım, senin bu miktarda ürünü vadesinde bana teslim etmen benim de bu miktarda parayı sana teslim etmem karşılıklı borcumuzdur” şeklinde miktar ve bedelin sabit olduÄŸu bir sözleÅŸme caiz olmaz; çünkü o kadar ürün çakmayabilir.

Ancak ürünün kalitesi ve diğer özellikleri ileride ihtilafa yol açmayacak şekilde açık ve net olarak belirtilir ve sabit miktar üzerinden değil de çıkacak ürünün tonu üzerinden sözleşme yapılır ve ne kadar ürün çıkarsa tonu şu miktardan olmak üzere vadesinde teslim edilip bedeli tahsil edilecektir, ürün çıkmazsa bedel de talep edilmeyecektir şeklindeki bir sözleşme caiz olur.

Cevaplayan: Prof. Dr. Servet bAYINDIR